Markt Turnhout

Beste bloggers,



Eindelijk... heb ik het gat in de markt gevonden!

Te Turnhout natuurlijk, na heel wat speuren.

En nu ga ik nog verder op zoek naar bruikbaar materiaal voor de nakende zoektocht.


Groetjes en tot later.

LeoPol

Corbeels: speelkaarten in Turnhout

Hallo bloggerfans,

Een beetje geschiedenis i.v.m. de grondlegger van de speelkaartenindustrie in Turnhout.
En hoe het verder verliep. Ook in de zoektocht vind je enkele aanwijzingen...

Doordat Corbeels in 1798 ging strijden tegen de Fransen kwam de zorg voor de drukkerij op de schouders van zijn leerjongen, P.J. Brepols, terecht. Corbeels werd gevangen genomen en gefusilleerd op 21 juni 1799. De weduwe van Corbeels hield de zaak nog slechts een korte tijd, vanaf 1800 nam Brepols geleidelijk aan het huis en de inboedel over. Hij huwde op 1 maart 1800 Jeanne Caluwaerts.

Brepols ontpopte zich als een succesvol zakenman. Na korte tijd werd aan de drukkerij ook een winkel en papierhandel toegevoegd, nog iets later een boekbinderij. Hij handelde aanvankelijk ook in de meest uiteenlopende dingen, van lederwaren tot hoeden. Deze activiteiten vielen in 1843 weg. Aangezien de grafische nijverheid in Turnhout nog jong was moest hij zijn toevlucht nemen tot ervaren vaklui van buiten de streek. De eerste jaren werden vooral religieuze werken en schoolboekjes gedrukt. Maar niet alles wat de naam van Brepols draagt is ook op zijn persen gedrukt. Bekend is dat hij boeken aankocht waar hij dan zelf een nieuwe titelpagina met zijn naam op overplakte. Ook gaf hij opdracht aan andere drukkers een aantal exemplaren te drukken die zijn naam droegen. De kinderprenten of ‘mannekensbladen’ werden toen nog bij andere drukkerijen aangekocht, voornamelijk Le Tellier in Lier. Deze nam hij in 1817 volledig over en met de zo verworven houtblokken drukte hij zijn eerste eigen kinderprenten. Speelkaarten kwamen toen nog uit Antwerpen, Brussel en voornamelijk Dinant. Vanaf 1826 drukte Brepols ook deze zelf. Al snel waren de rollen omgekeerd en kochten zijn concurrenten speelkaarten bij hem om deze verder te verkopen. Ook de fabricage van geverfd papier, fantasie–, marokijn– en marmerpapier werd aangevat. Het dan nog vrij jonge procédé van de steendruk werd bij Brepols binnengehaald in 1829. Op 5 juli 1834 startte hij het eerste weekblad van de Kempen, het ‘Algemeen Aenkondigingsblad’, dat tot 1875 bij Brepols zou worden gedrukt.

In 1820 was Brepols’ enige dochter, Antoinette, in het huwelijk getreden met Jan Jozef Dierckx, een voorname tijkhandelaar. Door de onafhankelijkheid van België in 1830 stokte de handel met Nederland, dat als ‘de vijand’ werd aanzien.

In een omzendbrief van 4 mei 1835 deelde Brepols mee dat hij zich had geassocieerd met zijn schoonzoon onder de naam Brepols & Dierckx zoon. Toch was de samenwerking reeds twee jaar eerder begonnen. Brepols’ hoofdklerk J.E. Glénisson en P.F. Wellens keerden rond die periode het bedrijf de rug toe. Elk begonnen ze hun eigen fabriek en werden rechtstreekse concurrenten van Brepols.

Op 3 januari 1845 overleed P.J. Brepols en het bedrijf kwam in handen van dochter Antoinette, inmiddels weduwe geworden. In de uitoefening van haar taak liet ze zich bijstaan door Stefan Splichal, die zich voornamelijk bezighield met de uitgave van het weekblad. In 1853 plaatste men de eerste stoommachine. De zoon van Antoinette, Jan Willem Dierckx, huwde in 1860 met Josephina Frederika Dessauer, dochter van de eigenaar van een zeer belangrijk bedrijf in sierpapieren in Aschaffenburg. De broer van Josephina kwam een tijdlang de productie hiervan bij Brepols verbeteren. In 1866 overleed Jan Willem en hierdoor kwam Josephina Dessauer aan het hoofd van het bedrijf te staan. In 1868 trad ze opnieuw in het huwelijk, dit keer met ingenieur Arthur Dufour. Deze hield zich echter niet in met de zaken van zijn vrouw. Haar zoon, baron François du Four (ondertussen was de schrijfwijze van de familienaam veranderd) nam rond de eeuwwisseling de zaak van zijn moeder over. Het bedrijf was inmiddels uitgegroeid tot de grootste in zijn soort en had meer dan duizend werknemers in dienst.

In 1911 werd het bedrijf omgevormd tot een naamloze vennootschap ‘N.V. Etablissementen Brepols’ en Jhr Fr. du Four werd voorzitter van de Raad van Beheer. In 1913 en 1930 werden de gebouwen nogmaals vergroot, voordien waren nieuwe gebouwen opgericht in 1887 en 1890 in de Papenstraat.

Begin 1921 werd een nieuwe afdeling opgericht van behangselpapieren. In 1929 bedroeg de productie hiervan zes miljoen rollen. Door de douanebeperkingen in Engeland en Frankrijk werd in 1932 in Halluin (Frankrijk) de ‘Société Française des Papiers Brepols’ opgericht om deze markt niet te verliezen.

In 1945 volgde baron Jean du Four zijn overleden vader op als voorzitter van de Raad van Beheer. Het gestreken fantasiepapier werd in 1960 ondergebracht in een nieuw bedrijf, N.V. Copa, waarin drie Turnhoutse bedrijven fusioneerden. In 1967 werd dit dan weer mee overgenomen in het nieuw opgerichte bedrijf ‘N.V. Turpa’, een samengaan van de afdelingen van gekleurd papier van Biermans, Van Genechten en Copa. In 1970 brachten de Turnhoutse speelkaartfabrikanten hun kennis samen en richtten ‘Carta Mundi’ op.

Meer en meer werd er gedrukt en gebonden voor derden, dit als oplossing voor de grote terugval in kerkboeken door het Tweede Vaticaans Concilie. De ligging van de gebouwen in het centrum van de stad was niet langer verantwoord. Een terrein van 7 hectare werd aangekocht op het industrieterrein en de eerste bouwfase ging van start in juni 1969. In 1971 trad baron Louis de Cartier de Marchienne in functie als voorzitter van de Raad van Beheer. Onder zijn leiding werd in 1973 de tweede fase van de werken voltooid zodat in 1974 de gebouwen volledig in gebruik werden genomen.

De gebouwen werden verder uitgebreid in 1989. In 2003 vroegen twee vennootschappen van de groep het concordaat aan, de schuldenlast was niet langer houdbaar. Begin 2005 is er niet veel meer dat nog rest van het vroegere Brepols. De uitgeverij en een gedeelte van de binderij blijven in afzonderlijke bedrijven bestaan, de drukkerij en een deel van de binderij is volledig opgegeven. Het personeelsbestand is teruggebracht naar 220 werknemers terwijl dit op de top van hun roem bijna 2000 bedroeg. Toch ziet het bedrijf de toekomst rooskleurig in.

Turnhout blijft vooral wereldleider wat 'speelkaarten' betreft.

Groetjes.

LeoPol

Madelon

TURNHOUT:  ZEGEPlein

Het oorlogsmonument Madelon, een vrouwenfiguur (met zwaard in de hand) die vrede en overwinning uitbeeldt, werd opgericht in 1922 op de Botermarkt, nu het Zegeplein, ter ere van 130 gesneuvelde soldaten en zeventien slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Ergens begin jaren 70 verdween het zwaard. Diefstal? Een grap? Niemand die het weet.

Een tijd geleden leek het erop dat het verdwenen zwaard opnieuw was opgedoken. Maar nu blijkt dat de kans dat het daadwerkelijk om hét zwaard gaat, nagenoeg onbestaande is. “Op het zwaard dat onlangs werd aangetroffen staan runen (oud schrift van Germaanse volkeren) en het is hoogst twijfelachtig dat dergelijke tekens in de jaren 20 gebruikt werden”, zegt stadsarchivaris Bart Sas. “Bovendien ontbreekt ook de lauwerkrans die op oude foto’s wel duidelijk te zien is.”

Zwaard of geen zwaard, de stad trekt in 2016 wel 100.000 euro uit om het monument volledig te restaureren. Op verscheidene plaatsen liggen de stenen scheef en de bronzen platen hangen ook niet helemaal recht. Bovendien is het beeld ook helemaal verkleurd.

Let ook op de achtergrond links: "apotheek Clerinx".
Dit was de apotheek van mijn grootvader.
De vroegere voorgevel is nu volledig vernieuwd!


Groetjes.

LeoPol